ძველი ქართული სოფელი სულ რამდენიმეა შემორჩენილი. რა თქმა უნდა, ისეთ სოფელს ვგულისხმობ, სადაც ხალხი ჯერ კიდევ ცხოვრობს და საკვამურებიდან კვამლი ამოდის. უკვე წამოვიდნენ თაობები, რომელთაც ნამდვილი ქართული სოფელი ერთხელაც არ უნახავთ. არადა, მაშინ, როდესაც ზაფხულის ხვატისაგან, ან ზამთრის სუსხისგან შეწუხებულებს ქალაქში ნამეტნავად გვიჭირს, შეუძლებელია, ერთხელ მაინც არ გაგახსენდეს დედამიწის ზურგზე ალბათ ყველაზე ლამაზი, მყუდრო და მშვიდი ადგილი, რომელსაც ტექნიკური პროგრესი თითქმის არ დატყობია.
ზიხარ შენთვის ხის ქოხის შუშაგაბზარულ სარკმელთან და ფიქრიც კი არ გინდა იმაზე, რომ სადღაც შორს ხმაურიანი ქალაქი არსებობს. ქალაქი, სადაც მოქმედება ფილმის აჩქარებული კადრებივით ვითარდება. გასულ ზამთარს, სწორედ ასეთ სოფელში სტუმრობის ბედნიერება მქონდა. აქ სულ 6 მოსახლეა შემორჩენილი და როგორც დღევანდელი სოფლების უმეტესობაში, მიტოვებული სახლების ჩაჟანგებული ჭიშკრები აქაც უამურად ”იმზირებიან”. ყოველ საღამოს ჩამობნელებისთანავე მთელი, ასე 15-სულიანი სოფელი ერთ სახლში იკრიბება. მამაკაცები ღვინით იქარვებენ მოწყენილობას, ქალები ტყუილ-მართალი ამბების ურთიერთგაზიარებით. ამასობაში ერთმანეთის ნახვით გახარებული ოთხი ბავშვი ყირაზე დგას.
მათ სუფრა, როგორც წესი, უკიდურესად ღარიბულია: ღვინო, მწნილი და ყველი. სადღეგრძელოები კი, იცოცხლე, კარგი იციან: ”ეს ჩვენს პაპა-ბებიებს გაუმარჯოსო”, ”ამით ყველა მშიერსო”, ”ამით კიდევ, ვინც უზიარებლად დაიღუპა, იმის ხსოვნა ვთქვათო”… ბავშვები ხანდახან ხტუნვა-ტინგიცობას თავს ანებებენ და გაფართოებული თვალებით მშობლებს შესცქერიან. ეს განსაკუთრებით მაშინ ხდება, როდესაც რომელიმე ქალთაგანი უკვე ათასჯერ მოყოლილი და მაინც დაუჯერებელი ამბის თხრობას იწყებს. მაგალითად ასეთის, 10 წლის წინ ყველასთვის კუდიანად ცნობილმა თანასოფლელმა დედაბერმა როგორ გამოათრია ტყიდან ჭინკა და იმდენი ურტყა თავ-კისერში, სანამ მან დედაბერს თავისი ოქროს ენა არ მისცა. ამას სხვა ქალიც ადასტურებს, ეგ ოქროს ენა ჩემი თვალით მინახავს იმ დედაბრის სახლშიო.
ლაპარაკობენ და ყურადღებასაც კი არ აქცევენ, სახლს გარეთ როგორ გადაუღებლად თოვს. თოვლი ქალაქშიც გვიხარია. განსაკუთრებით ისეთი საშინელი, სიცხიანი ზაფხულის შემდეგ, თბილისში რომ იცის. ნამეტნავად ბავშვებს უხარიათ. იქ კი ეს ”დიდთოვლობის სიხარული” პატარებისთვის უცხოა. როგორც მათი მშობლები, ისინიც თოვლს მხოლოდ პრობლემებთან აკავშირებენ. გასაწმენდი გზები, ჩამოსათოვლი სახურავები, შეცივნული საქონელი… ეს არასრული ჩამონათვალია იმ პრობლემებისა, რაც მათთვის ციდან დაშვებულ ფანტელებს მოაქვს.
კაცები ამასობაში ბახუსის ეშხში შედიან. უფრო ხშირდება გამონათქვამები: სამშობლოზე, დაკარგულ ტერიტორიებზე, მთავრობის ავ-კარგიანობაზე და მსგავს ”საჩვენო” საკითხებზე. ის-ისაა, სიმღერაც უნდა წამოიწყონ, რომ ქალების ”მტკიცე ინიციატივით” ყველა საკუთარი გაციებული სახლისკენ მიემართება. დიდ პროტესტს არც არავინ გამოთქვამს, რადგანაც იციან, რომ მეორე დღეც ამ დღის ასლი იქნება, სხვა დღეებისგან არაფრით გამორჩეული. იშლებიან და სანთელ-ლამპარი ექვსივე ოჯახში თითქმის ერთდროულად ქრება.
ახლა იმ სოფელში რამდენიმე შემორჩენილი ადამიანი და ქალაქში გადახვეწილი ძველი თანასოფლელიც იქნება ჩასული. მართალია კანტი-კუნტად, მაგრამ მაინც გაისმება დედების მიერ მიტყეპილი ცელქი ბავშვების ტირილი და საღამოობით, ახალგაზრდების ყაყანი. სოფლელები იქნებიან გახარებული იმ 2-3 თვიანი ილუზიით, რომ მათ სოფელში შესაძლოა კიდევ დიდი ხნით დაბრუნდეს მხიარულება, ხალხმრავლობა, ხალისი… მაგრამ გაივლის ეს პერიოდიც, მოვა სუსხიანი სოფლური, გრძელი, დიდთოვლიანი ზამთარი, როდესაც სახლში შეკეტილ ადამიანს დარდისა და ფიქრების მეტი აღარაფერი დარჩენია…
ლევან სეფისკვერაძე